مصرف صحیح

مصرف صحیح، قناعت‌ورزی و پرهیز از اسراف و بیهوده مصرف کردن امری است که در آموزه‌های دینی ما نیز مورد تاکید قرار گرفته و پیش از توجه به هر نکته اقتصادی و اجتماعی در این زمینه می‌توان دینی و شرعی بودن این توصیه را سرلوحه کار قرار داد.در این مجال کوتاه می‌خواهیم به راهکارهایی که در حوزه انرژی (آب، برق، گاز، نفت، بنزین و گازوئیل)‌ برای صرفه‌جویی یا اصلاح روش مصرف وجود دارد، بپردازیم.

قرار داشتن ایران در منطقه گرم و خشک موجب شده تا استحصال و بهره‌وری از آب بویژه آب شرب و سالم موضوع مهمی به شمار رود.

براساس آمارها مصرف آب در ایران 90 تا 95 میلیارد مترمکعب است که در مقایسه با دیگر کشورها رقمی بسیار بالا به حساب می‌آید؛ البته کاهش بارندگی‌ها در سال گذشته و رشد فزاینده بیابانی در کشور، ایران را نیازمند به 120 میلیارد مترمکعب خواهد کرد که در سال‌های آتی مصرف این نعمت الهی تشدید خواهد شد.به گفته وزیر نیرو، در حال حاضر بیش از 90 درصد آب‌های کشور در بخش کشاورزی به مصرف می‌رسد که بهتر است بگوییم به دلیل روش نادرست آبیاری در این بخش، بخش زیادی از آب مورد استفاده در کشور هدر می‌رود.

اصلاح روش آبیاری، جمع‌آوری آب‌های سطحی و ذخیره‌سازی آن می‌تواند یکی از روش‌هایی باشد که از هدررفت آب در زمینه کشاورزی جلوگیری کند. از سوی دیگر، آموزش روستاییان و کشاورزان با روش‌های بهینه آبیاری، استفاده از روش‌های نوین آبیاری، قطره‌ای یا بارانی نیز می‌تواند در این زمینه به اصلاح روش مصرف بهبود بخشد.شناخت نداشتن و آموزش ندیدن در زمینه آب کشاورزی بازده آب در این بخش را کاهش می‌دهد که نیاز به بازنگری جدی دارد. در سال‌های اخیر این موضوع باعث ترک روستا توسط روستاییان و کشاورزان شده که البته عمدتا به دلیل خشکسالی بوده و حتی در این زمینه بسیاری از جنگل‌ها در استان‌های شمالی ازجمله استان گلستان بشدت آسیب دیده‌اند.

این اتفاق در حالی رخ می‌دهد که در برنامه چهارم توسعه اقتصادی در ماده 17 آن دولت مکلف شده است با توجه به جایگاه محوری آب در توسعه کشور، توسعه و اصلاح ساختار مصرف آب و استقرار نظام بهره‌برداری مناسب و با استفاده از روش‌های نوین آبیاری و کم آبیاری، راندمان آبیاری به تبع آن کارایی آب به ازای یک مترمکعب در طی برنامه 25 درصد افزایش یافته و با اختصاص به محصولات باارزش اقتصادی بالا و استفاده بهینه از آن موجبات افزایش بهره‌وری آب را فراهم سازد.

پیشنهادهای متخصصین در زمینه صرفه جویی آب

راه کارهای پیشنهادی دکترپرویز کردوانی

 ایشان راه کارهای ارزان قیمتی برای صرفه جویی و کاهش مصرف آب لوله کشی ارائه داده اند که در ذیل به آنها اشاره شده است:

توالت و حمام گر چه فضای کوچکی در ساختمانها به خود اختصاص داده اند اما حدود 75 درصد آب منزل در این مکانها مصرف می شود.

در یک دوش گرفتن به طور متوسط به مدت شش دقیقه حدود 60 لیتر آب مصرف می شود. مدت دوش گرفتن خود را به پنج دقیقه یا کمتر کاهش دهید.

در هنگام دوش گرفتن با جریان کم آب استفاده کنید. در طول مدت حمام در هنگام شامپو زدن به سر و یا شستن بدن با لیف آب حتما را ببندید.

سیفون توالت دشمن آب است در امریکا 18 میلیارد لیتر آب تازه برای فلاشینگ(سیفون) توالت مصرف می شود.

از سیفون های دوکاره استفاده کنید(برحسب نوع استفاده شما از توالت کار میکنند). در تکنولوژی جدید تا 67 درصد نسبت به توالت های قدیمی در مصرف آب صرفه جویی می شود. و یا از سیفون های با حجم تانک کوچکتر استفاده کنید.

اگر در تابستان می خواهید آب سرد میل کنید اینقدر آب را باز نگذارید تا سردشود. بلکه همیشه یک بطری آب در یخچال داشته باشید.

در موقع مسواک زدن آب را بیهوده باز نگذارید. در هر دقیقه 10 لیتر آب بهمین دلیل به هدر می رود. قبل از مسواک زدن یک لیوان آب با خود ببرید و با آن دهان خود را بشویید.

در زمان شستن میوه ها آب را باز نگذارید. ظرفی را پر از آب کنید و میوه را در آن بشویید و سپس آبکشی کنید.

کتری را به اندازه مورد نیاز آب کنید.

 هنگام شستن ظرف ها آب را بیهوده و با فشار زیاد باز نگذارید ، بعد از شستن ظرفها با اسکاچ آب را با فشار کم باز کنید و بسرعت ظرفها بشویید. متاسفانه وسواس بسیاری از خانمها در شستن ظرف و شستن لباسها و کلا شستشوی زیاد در منزل باعث هدر روی بسیار زیادی از آب است.

برای شستن ظروف با مایع ظرفشویی غلیظ باید آب زیادی مصرف کرد. از مایع رقیق شده ظرفشویی استفاده کنیم.

 آبهایی که از شتشوی میوه ها و سبزیها بجای میماند دور نریزید ، آنها را به گلدانها بدهید. باغچه ها و گلدانهایمان را با آب درون لوله آبیاری نکنیم بلکه آب اضافی شست وشوی سبزی و کاهو را پای درخت و گلدانها بریزیم.

باغچه خانه را در طول روز آب پاشی نکنید و این کار را به عصر و شب محول کنید تا آب بخار نشود. میزان آبی که هر شخص در موقع آبیاری یکساعته باغچه هدر می دهد می تواند مصرف روزانه یک خانواده چهار نفری را تامین کند.

ابتکار دیگری که در منزل به می توان به خرج داد، کم کردن فشار آب بوده که با این کار هم خطر ترکیدگی لوله کم میشود و هم اینکه آب کمتری در خانه جریان دارد . برای این کار شیر فلکه اصلی آب را کمی ببندید تا فشار کم شود.

تا زمانی به اندازه کل گنجایش ماشین لباسشویی لباس کثیف ندارید از ماشین لباسشویی استفاده نکنید. یک بار استفاده از ماشین لباسشویی با کل ظرفیت کمتر از دو بار با نصف ظرفیت آب مصرف می کند.

در هنگام شستشوی اتومبیل بجای استفاده از شیلنگ آب از سطل آب استفاده کنید.

بجای کاشت چمن در محیط های غیر ضروری که زیاد آب میخواهد از برگ های سبز ( پاپیتال ) که آب نمی خواهند بجای آن بکاریم و پای درختان خانه گونی بیندازیم و پای درختان جلوی خانه در خیابان پوشال بریزیم که مانع تبخیر آب نشوند .

از کلیه قوانین و محدودیتهای حفاظت آب که ممکن است در محل زندگیتان اعمال شوند، آگاه شوید و از آن تبعیت کنید.

از آب حفاظت کنید، چون زندگی ما به آن وابسته است. هیچگاه به دلیل اینکه فرد دیگر مسئول پرداخت آب بهاء است، آب را هدر ندهید.

برای آب دادن به درختان، درختچه ها، بوته ها و گل ها از آبیاری قطره ای صرفه جویی کننده آب استفاده کنید.

 از جریان آب به منظور آب شدن یخ گوشت یا دیگر مواد غذایی منجمد استفاده نکنید؛ و برای آب شدن یخ مواد خوراکی منجمد، انرا در هوای آزاد قرار دهید.

فرزندانتان را در مورد نیاز به حفاظت از آب آگاه سازید. از خرید اسباب بازیها و سرگرمیهایی که به جریان ثابت آب نیاز دارند، اجتناب کنید.

برای نظافت حیاط بجای مصرف آب، بهتر است از جاروب استفاده شود.

در باغچه خانه، درختان، بوته ها و چمن های بومی و مقاوم به خشکی که به آب کمتری نیاز دارند و تحمل ماههای گرم تابستان را دارند؛ بکارید. این گونه ها هنگام کاشت، نیازی به آبیاری مرتب ندارند و معمولاً یک دوره خشکی را بدون آبیاری، به خوبی تحمل می کنند در یک منطقه گیاهانی را در کنار هم بکارید که نیازی مشابه داشته باشند. بهتر است از روش آبیاری قطره ای استفاده شود. از کاشت گیاهانی مانند چمن و شمشاد که هر روز نیاز به آبیاری فراوان دارند؛ خودداری کنیم.

تمام شیلنگها، اتصالات و شیرها را بطور مرتب کنترل کنید تا از نشتی آب جلوگیری شود. ضروری است برای اطمینان از سلامت لوله ها و شیرهای آب؛ آنها مرتبا کنترل شوند.

در مواقع جایگزینی یا افزودن گل و گیاه در باغچه خانه، گیاهی را انتخاب کنید که آب کمتری را مصرف کند. به این طریق سالیانه تا 2200 لیتر آب برای هر گیاه قابل صرفه جویی خواهد بود.

از نصب سیستم های آب تزیینی (مثل فواره ها) اجتناب کنید. مگر اینکه آب در سیستم بازیافت شود. همچنین سیستم را درجایی نصب کنید که تلفات کمی در اثر تبخیر و باد داشته باشیم.

لوله های آب منزلتان را عایق بندی کنید، عایق کاری لوله های گرم، روشی است که هدر رفتن آب را قبل از خروج آب گرم کاهش می دهد. لوله های آب گرم را عایق بندی کنید تا برای رسیدن آب گرم به شیر آب لازم نباشد آنرا بی جهت باز بگذارید.

هرگز آبی را که می توان به مصارفی نظیر آبیاری و یا شستشو رسانید، فاضلاب حساب نکنید.

 ماشینهای لباسشویی معمولاً مقداری زیادی آب مصرف می کنند. بنابراین اگر از تعداد دفعات کاربرد ماشین لباسشوئی بکاهید، عملاً در مصرف آب صرفه جویی کرده اید. نیازی نیست که از میزان شست و شوی لباسها بکاهید بلکه فقط صبر کنید تا مقدار لباسهای کثیف باندازه ظرفیت کامل ماشین برسد.

 یک بطری پر از آب یا یک کیسه نایلونی پر از شن و کاملاً در بسته را در مخزن آب توالت فرنگی و یا فلاش تانک قرار دهید تا مصرف آب را در هر بار کشیدن سیفون کاهش دهید. (لازم است این وسایل را در جایی از مخزن قرار دهید که با کار وسایل و اجزای عمل کننده درون مخزن تداخل نداشته باشد).

 برای نوشیدن آب به جای آنکه شیر آب را به مدت زیادی باز بگذارید، بهتر است ابتدا چند قطعه یخ در لیوان قرار دهید و سپس شیر آب را باز کنید.

می توان از آبی که برای شستن سبزیها و دست و صورت استفاده می شود به وسیله لوله کشی آنرا به سمت فلاش تانک هدایت کرد تا از آن به عنوان فلاش تانک در توالت استفاده شود.

 نشت احتمالی فلاش تانک توالت را با افزودن مواد رنگی به آب آن بیابید. اگر فلاش تانک دارای نشت باشد، ماده رنگی ظرف مدت 30 ثانیه از محل نشت پدیدار می شود. به محض اینکه آزمایش انجام شد، فلاش تانک را بکشید چون ممکن است ماده رنگی به مخزن آب آن آسیب برساند. فلاش تانکهایی که نشتی دارند آب را به داخل کاسه توالت هدر می دهند.

در حالی که کمبود آب در شهر احساس می شود لزومی به شستشوی پیاده روی مقابل مغازه و منزل نیست.

هنگام احداث ساختمان از کارگران ساختمانی بخواهید از آب تصفیه شده استفاده نکنند.

زمانی که سرگرم آب دادن باغچه و گلهای منزل هستید با شنیدن صدای زنگ تلفن یا زنگ در، بهتر است ابتدا شیر آب را ببندید وبعد به آنها پاسخ دهید.

تا حد امکان از آب شرب برای فضای سبز استفاده نشود. باغچه را در شب یا صبح زود آبیاری کنید تا از تبخیر آب جلوگیری شود.

نصب کولر در سایه و با استفاده از پوشش مناسب و جلوگیری از نشت آب کولرهای آبی، باعث صرفه جویی زیادی در مصرف آب می شود.

زمانی که به مسافرت می روید، ضروری است شیر فلکه بعد از کنتور آب را ببندید.تا از وقوع هر گونه حادثه پیشگیری شود.

لازم است گاهی اوقات از لوله کشی ساختمان خود امتحانی به عمل آورید. توصیه می شود تمام شیرهای آب را ببندید و سپس کنتور را کنترل کنید. کار کردن کنتور در زمانی که همه شیرهای آب بسته است دلیل اتلاف آب از لوله های داخل ساختمان می باشد که در نتیجه آن مقدار زیادی آب به هدر رفته و هزینه گزاف آن را شما خواهید پرداخت.

هر گونه اتلاف قابل توجه آب را (شکستگی لوله ها، باز بودن لوله ها، هدر روی آب در هر نقطه) به مرکز ارتباطات مردمی آب و فاضلاب تهران (تلفن 122) اطلاع دهید.

 بجای اینکه در حمام چند دقیقه آب را باز کنید تا گرم شود زیر آن سطلی بگذارید و از آن آب برای آبیاری گیاهان یا شستشو استفاده کنید.

 سعی کنید هر روز در جهت صرفه جویی آب، یک کار مثبت انجام دهید. نگران نباشید از این که برخی روش ها در نظر شما کوچک و ناچیز به نظر می آید، زیرا هر قطره آب مهم می باشد. بنا براین به همه آشنایان، دوستان، همسایگان و همکاران محل کارتان یادآوری نمایید در صرفه جویی آب بکوشند.

هر جا صحنه های هدر رفتن آب مانند لوله های شکسته آب، آب نماهای خراب، منابع آبی دارای نشت که به حال خود رها شده اند و ... می بینید به شرکت آب و فاضلاب آن منطقه و مسئولان مربوطه گزارش دهید تا رسیدگی های لازم انجام شود.

 وقتی در جایی غیر از منزل خود اقامت دارید مثل هتل ها، اماکن اداری، مؤسسات آموزشی و ... به صرف این که قبض آب را شخص دیگری پرداخت می کند، آب را اسراف نکنید و در صرفه جویی آن بکوشید.

 حتما لوله ها و شیرهای منزلتان را بررسی نمایید تا هیچ گونه نشتی آب نداشته باشد، زیرا در بسیاری از منـازل ممکن است نشتی آب پنهـان وجود داشته باشد. می گویید چگونـه ؟ بسیار ساده است. برای این کار می توانید پس از یک دوره 2 ساعته که آبی مصرف نکرده اید، کنتور آب منزل خود را بررسی نمایید، اگر از آخرین رقم مصرفی آب، مقدار بیشتری را نشان می دهد، در جایی از ساختمان منزلتان نشتی آب وجود دارد.

 هنگامی که شیر آب را باز می کنید و منتظر هستید آب گرم در لوله جریان یابد، مقدار آب سردی را که از لوله می رود در ظرفی بریزید تا بعدا از آن در آبیاری گیاهان خانگی استفاده نمایید. این کار بین 400 تا 1200 لیتر آب را در ماه ذخیره می کند.

 مدت دوش گرفتن خود را کوتاه کنید. کاهش این مدت زمان حتی به مدت 2 دقیقه می تواند 2800 لیتر در ماه آب را ذخیره کند. شایان ذکر است با هر دقیقـه دوش گرفتن، بین 20 تا 40 لیتر آب مصرف می شود بنا بر این بهتر است زمان مورد نظر برای دوش گرفتن را کاهش دهید. 

 هنگام شستن ظرف ها به جای این که شیر آب را کاملا بر روی ظرف ها باز کنید از جریان کم آب برای شستشوی آن ها استفاده نمایید و برای خیساندن ظروف موقع شستشو با یک آب پاش کوچک آن ها را بخیسانید. این روش باعث ذخیره آب بین 800 تا 2000 لیتر در ماه می شود.

 حتی المقدور برای پوشش و زیبایی فضـای سبـز از چمـن استفاده نکنید و در صورت استفاده، چمن ها را بیش از اندازه کود ندهید، زیرا این مسئله باعث می شود هنگام آبیاری، چمن آب بیشتری مصرف کند. بیشتر از کودهایی استفاده کنید که شامل ترکیبات نیتروژن باشند تا رها سازی آب در داخل خاک به آهستگی صورت گیرد.

 در صورت ذخیره آب در مواقع قطع احتمالی و جیره بندی آب، آب های ذخیره شده را پس از وصل مجدد آب، دور نریخته و بصورت متناسب استفاده نمایید.